odwodnienie u dziecka forum
U noworodka i niemowlaka objawy odwodnienia obejmują zapadnięcie się ciemiączka i oczu, rozdrażnienie, a także brak mokrej pieluszki przez ponad 3 godziny. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego w przypadku wystąpienia któregokolwiek z objawów odwodnienia u dziecka, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Kolejne charakterystyczne objawy odwodnienia u niemowlaka to przesuszenie skóry i zmniejszenie się jej napięcia. Aby sprawdzić, czy u dziecka występuje taka przypadłość, należy złapać mały fałd jego skóry, lekko go unieść, a następnie puścić. Jeśli organizm jest nawodniony, skóra natychmiast wróci na swoje miejsce.
Jeśli zmniejszenie masy ciała dziecka wynosi 5%, odwodnienia jest łagodne, jeżeli 6-9% - umiarkowane, a gdy >=10% - ciężkie. W praktyce codziennej istotne jest szybkie rozpoznanie u dziecka odwodnienia umiarkowanego i ciężkiego, gdyż te dzieci często wymagają przyjęcia do szpitala i nawadniania dożylnego.
Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 6, 431–438 433 Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Inga Adamska Ostra biegunka u dzieci czyną około 440 tys. zgonów dzieci w wieku poniżej 5 lat [3]. Według badań epidemiolo-gicznych w Brazylii w latach 1999–2004 za-każenie rotawirusem było przyczyną ponad 3,5 mln zachorowań na biegunkę, ponad
Jelitówka u dziecka: uważaj na odwodnienie Gdy podejrzewamy, że nasze dziecko jest odwodnione, poza obserwacją jego zachowania (osłabienie), możemy zrobić proste testy skórne. Dość silnym uściskiem należy zacisnąć i przytrzymać dwoma palcami płytkę paznokcia przez ok. 5 sekund tak, aby zbladła.
Site De Rencontre Antillais Non Payant. Prosze o poradę-corka 3razy zwymiotowala od 22 do 24-bardzo malo wypila-poilam ja lyzeczka-pierwsze wymioty byly czy probowac teraz dac jej cos do picia? Pozdrawiam Lidia KOBIETA, 42 LAT ponad rok temu Wymioty Pediatria Czym jest programowanie metaboliczne? Aleksander Ropielewski 79 poziom zaufania Proszę próbować nawadniać córkę często za to małymi ilościami płynu (20-50 ml jednorazowo). Chłodne napoje mniej pobudzają odruch wymiotny. Jeżeli obfite wymioty będą się powtarzały możliwe, że konieczne będzie przejście na nawadnianie dożylne. Najlepiej poziom elektrolitów wyrównają doustne płyny nawadniające. 0 Lek. Aleksandra Witkowska Lekarz medycyny rodzinnej, Warszawa 82 poziom zaufania Witam, tak należy starać się, aby córka wypiła jak najwięcej pomimo wymiotów. pozdrawiam! 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Wymioty u 7-letniego dziecka – odpowiada Aleksander Ropielewski Wymioty u 17-miesięcznego dziecka – odpowiada Lek. Katarzyna Szymczak Kiedy wysłać dziecko do przedszkola po wymiotach? – odpowiada Dr n. med. Tomasz Grzelewski Odwodnienie u dziecka a grypa żołądkowa – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Wymioty u dziecka a gorączka – odpowiada Lek. Anna Ratajczak Co mogą oznaczać częste wymioty u 5-latki? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Wymioty u rocznego dziecka po podaniu deseru owocowego – odpowiada Małgorzata Panek Bóle brzucha, luźny stolec i wymioty – odpowiada Milena Lubowicz Wymioty po jedzeniu po antybiotykoterapii – odpowiada Lek. Małgorzata Horbaczewska Co może być powodem wymiotów u rocznego dziecka? – odpowiada Lek. Beata Wańczyk-Dręczewska artykuły Wirusy jako przyczyny infekcji żołądkowej Infekcja żołądkowa, znana również jako grypa żołąd Postępowanie przy zatruciach pokarmowych u dzieci Biegunka u dziecka może być oznaką infekcji wiru Jak zapobiegać odwodnieniu podczas wakacji? Jak zapobiegać odwodnieniu w czasie wakacji? Ryzyk
Odwodnienie jest stanem bardzo niebezpiecznym dla organizmu człowieka i zagrażającym życiu. Szczególnie narażone na ryzyko odwodnienia są niemowlęta, u których dochodzi do szybkiej utraty płynów. Jak postępować w przypadku odwodnienia u niemowląt? Zawartość wody w organizmie człowieka zwiększa się wraz z wiekiem – u noworodków stanowi ona ok. 75% masy ciała, w późniejszych latach jej objętość spada i mieści się w przedziale 45-60%, w zależności od wieku i płci. W przypadku niemowląt i dzieci utrata płynów z organizmu następuje bardzo szybko, dlatego też jest to zjawisko bardzo niebezpieczne. Odwodnienie u niemowląt często wiąże się z koniecznością wizyty lekarskiej. Odwodnienie najczęściej występuje w przypadku wymiotów i biegunek, jak i niedostatecznej podaży płynów, wymaga uzupełnienia utraconych płynów i elektrolitów. Innymi czynnikami zwiększającymi ryzyko odwodnienia u niemowląt jest zwiększona temperatura otoczenia, błędy w karmieniu piersią, podwyższona temperatura ciała towarzysząca infekcjom, zaburzenia ssania czy połykania, zaburzenia wchłaniania, nietolerancje pokarmowe, nieżyty żołądkowo-jelitowe. Rzadziej przyczynami odwodnienia są występujące choroby przewlekłe, np. choroby endokrynologiczne, które mogą zaburzać równowagę wodno-elektrolitową organizmu. Ze względu na rodzaj odwodnienia można wyróżnić: odwodnienie hipotoniczne – następuje wówczas, gdy niedobory płynów i elektrolitów w przypadku odwodnienia izotonicznego uzupełnia się płynami hipotonicznymi (pozbawionymi elektrolitów); odwodnienie izotoniczne – może być wywołane przez nadmierną utratę płynów przez przewód pokarmowy w przypadku biegunek czy wymiotów; odwodnienie hipertoniczne – może być spowodowane zbyt małą podażą płynów lub utratą dużej ilości płynów, jak i występować w przebiegu zaburzeń endokrynologicznych, takich jak moczówka prosta, cukrzyca. Objawy odwodnienia u niemowląt Do oceny odwodnienia służy kliniczna skala odwodnienia (CDS – Clinical Dehydratation Scale), która na podstawie objawów klinicznych dzieli odwodnienie na 3 stopnie: lekki, średni i ciężki. Spadek masy ciała u niemowląt powyżej 5% może już świadczyć o ryzyku odwodnienia. Dobrym sposobem jest również ocena ilości i barwy wydalanego moczu – im bardziej zagęszczony mocz i ciemniejsza jego barwa, wówczas większe ryzyko wystąpienia odwodnienia. U niemowląt zapadnięte ciemiączko może być również symptomem odwodnienia. Przydatna również może okazać się ocena śluzówek – jamy ustnej/języka. W przypadku odwodnienia mamy do czynienia z suchością śluzówek i zaburzeniami wydzielania łez. Innym kryterium może być tak zwany powrót włośniczkowy – polega on na uciśnięciu płytki paznokciowej aż do zblednięcia – wówczas mierzy się czas aż do momentu powrotu koloru – powrót kapilarny powyżej 2 sekund może świadczyć o ryzyku odwodnienia. Pierwsze objawy i oznaki odwodnienia u niemowląt Rozdrażnienie, pobudzenie, niepokój; Senność; Zapadnięte ciemiączko lub gałki oczne; Zmniejszona ilość wydalanego moczu; Intensywna, ciemna barwa wydalanego moczu; Suchość błon śluzowych jamy ustnej, języka; Zaburzenia wydzielania łez – płacz bez łez; Przyspieszenie oddechu; Wydłużony powrót włośniczkowy – uciśnięcie płytki paznokcia i zmierzenie czasu powrotu do koloru wyjściowego; Bladość skóry i spadek jej elastyczności. Skutki odwodnienia u niemowląt W ciągu doby u niemowląt może dojść nawet do utraty wody w ilości 15% ich całkowitej masy ciała. Odwodnienie jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym dla zdrowia i wymaga szybkiego uzupełnienia płynów i elektrolitów. Jeśli zauważymy u dziecka pierwsze symptomy odwodnienia, powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Pogłębiające się odwodnienie może prowadzić do drgawek, utraty przytomności, śpiączki, a nawet zagrożenia życia. Odwodnienie u niemowląt – jak postępować? W przypadku podejrzenia odwodnienia u niemowląt, najlepiej niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Jeśli stan dziecka będzie poważny, może okazać się, że istnieje konieczność leczenia szpitalnego. W niektórych przypadkach wystarczająca może okazać się podaż płynu nawadniającego, zawierającego odpowiednią ilość elektrolitów. Elektrolity w tej formie dostępne są w aptekach, jednakże przed ich zastosowaniem warto mimo wszystko skonsultować się z lekarzem, gdyż stan odwodnienia u niemowląt jest bardzo niebezpieczny i zagrażający zdrowiu i życiu. Dawkowanie takich preparatów zależy od stopnia nawodnienia i indywidualnych zaleceń lekarskich. Jak unikać odwodnienia u niemowląt? W przypadku niemowląt bardzo ważnym aspektem jest karmienie piersią na żądanie, które warunkuje odpowiednią podaż składników odżywczych i wody. Jeśli nie jesteśmy w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości pokarmu, warto wówczas rozważyć wspomaganie się mlekiem modyfikowanym, aby nie dopuścić do niedoborów pokarmowych czy odwodnienia. U najmłodszych dzieci zazwyczaj nie ma konieczności podawania innych płynów niż mleko matki. Według Światowej Organizacji Zdrowia podawanie dodatkowej wody może zaburzać łaknienie niemowlęcia i w konsekwencji negatywnie wpływać na laktację. Należy zaznaczyć, że w trakcie upałów powinniśmy zwiększyć ilość karmień lub rozważyć podanie wody, co zmniejsza ryzyko odwodnienia niemowlęcia. Zalecane dzienne spożycie płynów u dzieci w zależności od wieku:Noworodki do 6. miesiąca życia: 100-190 ml /kg masy ciała/ dobę – mleko matki / mleko modyfikowane; Niemowlęta powyżej 6. miesiąca do 1. roku życia: 800-1000 ml; Dzieci w wieku od 1-3 lat: 1250 ml. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku biegunek lub pojawienia się gorączki, np. w przypadku infekcji. Należy wówczas zadbać o prawidłowe uzupełnianie płynów – najlepiej w postaci wody źródlanej niegazowanej lub mineralnej niskozmineralizowanej. W przypadku biegunek zasadne wydaje się włączenie doustnych roztworów elektrolitów przeznaczonych specjalnie dla niemowląt, które można nabyć w aptekach. W przypadku większych dzieci, stopniowe rozszerzanie diety powoduje, że uzupełniamy zapotrzebowanie na ważne składniki mineralne, a zwłaszcza elektrolity, takie jak magnez, potas czy wapń. Zbilansowana dieta również zmniejsza ryzyko wystąpienia również:Sinica u dzieci i noworodków – przyczyny, objawy i leczenie
Odwadnianiu się sprzyja także fizjologiczna niedojrzałość nerek pod względem zdolności zagęszczania moczu, czyli możliwości oszczędzania wody. Z tych fizjologicznych właściwości ustroju niemowlęcia wynika znacznie większa dobowa przemiana wodna sięgająca 10–20% masy ciała i około 1/3 wody pozakomórkowej (u ludzi dorosłych: 2–4% masy ciała i 1/9 wody pozakomórkowej).POLECAMY Tab. 1. Woda ustrojowa jako odsetek masy ciała Budowa ciała Niemowlę Dziecko Mężczyzna Kobieta Szczupła 80 70 65 55 Przeciętna 70 65 60 50 Otyła 65 60 55 45 Tab. 2. Przestrzeń wodna pozakomórkowa i śródkomór-kowa jako odsetek masy ciała w zależności od wieku Wiek Woda pozakomórkowa Woda śródkomórkowa Niemowlę 25–30% 30–40% Dziecko 20–25% 30–40% Dorosły 15–20% 30–40% Tab. 3. Podstawowe zapotrzebowanie dobowe na wodę w zależności od masy ciała Masa ciała Zapotrzebowanie wodne 10 kg > 20 kg 1500 ml + 20 ml na każdy kg > 20 kg Maksimum 2500 ml/dobę Dodatkowym czynnikiem mogącym sprzyjać odwodnieniu jest to, że niemowlę i małe dziecko są uzależnione od opiekunów i pragnienia nie są w stanie samodzielnie zaspokoić. Podstawowe dobowe zapotrzebowanie wodne, czyli ilość wody niezbędna do pokrycia przeciętnych strat z moczem, kałem oraz przez parowanie niewidoczne, przedstawia tab. 3. Podstawowe dobowe zapotrzebowanie jonowe (z wyjątkiem pierwszych dni życia) jest dla wszystkich grup wiekowych zbliżone i przedstawia je Tab. 4. Podstawowe dobowe zapotrzebowanie na jony Jon Zapotrzebowanie (mmol/kg Na+ 1,5–2,5 (śr. 2,0) K+ 1,6–2,5 (śr. 2,0) Ca2+ Mg2+ Cl- PO43- 0,1–1,0 0,1–0,7 3,0–5,0 0,5–1,0 Podstawowe dobowe zapotrzebowanie energetyczne (przemiana podstawowa, swoiście dynamiczne działanie pokarmów, straty z wydalinami oraz minimalna aktywność fizyczna) przedstawia tab. 5. Tab. 5. Podstawowe dobowe zapotrzebowanie energetyczne Masa ciała Zapotrzebowanie energetyczne 10 kg > 20 kg 1500 kcal + 20 kcal na każdy kg > 20 kg Maksimum 2500 kcal/dobę W pierwszych trzech dobach nawadniania nawet podstawowe zapotrzebowanie energetyczne nie musi być w pełni pokrywane. Wystarcza w tym okresie taka podaż energii w postaci roztworów glukozy, która chroni ustrój przed katabolizmem i kwasicą metaboliczną spowodowaną spalaniem własnych rezerw tłuszczowych. Noworodki wymagają 10–15 g glukozy/kg a niemowlęta i dzieci starsze 3–5 g glukozy/kg W związku z tym u noworodków stosuje się roztwory glukozy o stężeniu około 10%, a u niemowląt i dzieci starszych 5–7%. Stanom prowadzącym u dzieci do odwodnienia towarzyszy często gorączka i dlatego należy pamiętać, że każdy wzrost ciepłoty ciała o 1°C zwiększa zapotrzebowanie wodne (parowanie niewidoczne) i energetyczne o około 12%. W procesie uzupełniania strat wody i elektrolitów konieczne jest pokrycie zarówno zapotrzebowania podstawowego (patrz wyżej), jak i uzupełnienie zaistniałych strat. Są one uzależnione od stopnia i rodzaju odwodnienia. Charakterystykę różnych rodzajów odwodnienia przedstawia tab. 6. Tab. 6. Różnice między poszczególnymi rodzajami odwodnienia Rodzaj odwodnienia Izotoniczne Hipertoniczne Hipotoniczne Na+ (mmol/l) 133–145 > 145 297 woda Przyczyna biegunka wymioty dost. H2O hiperwentylacja biegunka + gorączka moczówka prosta cholera poty w mukowiscydozie zespół nerkowej ucieczki soli Odwodnienie izotoniczne jest najczęstszym typem odwodnienia. Nasilenie strat wody i elektrolitów jest w tym typie odwodnienia równoważne. Zaburzeniu ulega głównie pozakomórkowa przestrzeń wodna, podczas gdy wewnątrzkomórkowa w zasadzie nie ulega zmianie. Z tego względu stosunkowo szybko wystąpić mogą objawy oligowolemii pod postacią tachykardii, spadku ciśnienia tętniczego krwi, zapaści i spadku diurezy aż do bezmoczu włącznie. Pragnienie związane z pobudzeniem ośrodka pragnienia pojawia się stosunkowo późno, a zaspokajanie tego uczucia płynami bezelektrolitowymi (wodą) może doprowadzić do hipoosmii. Najczęstszymi przyczynami odwodnienia izotonicznego są: ostra utrata krwi, wymioty bez względu na ich przyczynę, biegunka, utrata soków trawiennych przez przetoki. Deficyty wody i elektrolitów w odwodnieniu izotonicznym wyrównuje się płynami izotonicznymi. Odwodnienie hipertoniczne jest odwodnieniem, w którym deficyt wody jest względnie większy niż sodu. Dotyczy ono w sposób szczególny przestrzeni śródkomórkowej. Z tego względu dość późno dochodzi do wystąpienia objawów krążeniowych. Decydujący wpływ na obraz kliniczny wywiera odwodnienie komórek OUN objawiające się gorączką (aż do hiperpireksji), wzmożonymi odruchami, niepokojem, sztywnością karku i w skrajnych przypadkach drgawkami. Najczęstszymi przyczynami odwodnienia hipertonicznego są: biegunka z wysoką gorączką i niedostateczną podażą płynów, poty towarzyszące wysokiej ciepłocie ciała, niedostateczna podaż wody u chorych sztucznie wentylowanych, moczówka prosta, poliuria w przebiegu zdrowienia z ostrej niewydolności nerek. Choć sposób nawadniania w odwodnieniu hipertonicznym nadal wywołuje pewne kontrowersje, to jedno nie budzi wątpliwości: zbyt szybkie wyrównywanie znacznych niedoborów wolnej wody w tym typie odwodnienia prowadzić może do obrzęku mózgu i ciężkich, trudnych do opanowania drgawek. Odwodnienie hipotoniczne występuje najrzadziej. Spowodowane jest nadmierną utratą elektrolitów w stosunku do wody. W przestrzeni pozakomórkowej dochodzi do znacznej hipowolemii, a na skutek przemieszczania się wody z hipotonicznej przestrzeni pozakomórkowej do śródkomórkowej, do powiększenia tej ostatniej. W obrazie klinicznym wcześnie pojawiają się objawy hipowolemii (tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego krwi i hipotonia ortostatyczna, zapaść, skąpomocz i bezmocz). Częstymi objawami są także wymioty, wiotkość mięśniowa, osłabienie, apatia, śpiączka i niekiedy drgawki. Za zagrażające życiu stężenie sodu w tym typie odwodnienia przyjmuje się wartość 9%). Tab. 7. Kliniczne objawy odwodnienia Stopień odwodnienia I II III Ubytek masy ciała 9% Gałki oczne Prawidłowo napięte Nieznacznie zapadnięte Bardzo zapadnięte i podsychające Łzy Obecne Ograniczone Brak Jama ustna i język Wilgotne Suche Bardzo suche Pragnienie Pije normalnie, niespragnione Pije łapczywie, spragnione Pije słabo lub niezdolne do samodzielnego picia Oddech Prawidłowy Prawidłowy, przyspieszony Pogłębiony Tętno Prawidłowe Prawidłowe lub przyspieszone, słabo napięte Tachykardia, w ciężkich przypadkach bradykardia, tętno słabo napięte, nitkowate lub niewyczuwalne Powrót kapilarny Prawidłowy 2 s Wydłużony > 3 s Fałd skórny Rozprostowuje się szybko Rozprostowuje się powoli Rozprostowuje się bardzo wolno, > 2 s Ciemię Prawidłowo napięte Spłaszczone Zapadnięte, czasem niewyczuwalne Diureza Prawidłowa lub zmniejszona Zmniejszona Minimalna Ucieplenie kończyn Ciepłe Chłodne Zimne, marmurkowane, sine Orientacyjny niedobór płynów (ml/kg 50 50–100 > 100 Przyswojenie sobie tych objawów ma istotne znaczenie, gdyż jeśli nie dysponujemy dokładną masą ciała dziecka przed zachorowaniem, to tylko na ich podstawie można właściwie ocenić stopień odwodnienia. Odwodnieniu, bez względu na jego wyjściową przyczynę, towarzyszą zwykle różnie nasilone zaburzenia równowagi elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej. Hipopotasemia jest zaburzeniem znacznie częstszym niż hiperpotasemia. Choć utrata każdego płynu ustrojowego wiedzie do strat potasu, to szczególnie narażeni na hipopotasemię są chorzy wymiotujący (znaczne straty i niemożność ich wyrównania). Innymi przyczynami hipopotasemii są: źle kontrolowana cukrzyca, jadłowstręt psychiczny, stosowanie diuretyków (zwłaszcza tiazydowych), gliko-, mineralokortykosteroidów, nadmierne straty nerkowe w kwasicy cewkowej. Hipopotasemia objawia się apatią, wiotkością mięśniową, parestezjami, tężyczką i niedrożnością porażenną jelit. Wpływa ona także niekorzystnie na czynność mięśnia sercowego. Mogą wystąpić skurcze dodatkowe, częstoskurcz nadkomorowy. W EKG stwierdza się spłaszczenie lub odwrócenie załamków T, obniżenie odcinka ST, pojawienie się fali U oraz zwiększenie i poszerzenie zespołów QRS. W przypadku zaburzeń rytmu należy zastosować wlew kroplowy do żyły centralnej z szybkością do 0,5 mmol/kg Podaż taką można stosować tylko pod kontrolą kardiomonitora i przy użyciu pompy infuzyjnej. W normalnych warunkach stężenie potasu w płynach kroplówkowych podawanych do żył obwodowych nie powinno przekraczać 20–(40) mmol/l. Stężenia wyższe: 60–80 mmol/l można stosować tylko do żył centralnych ze względu na drażniące działanie na śródbłonek naczyniowy i możliwość wywołania zapalenia żył. W zasadzie nie powinno się przekraczać dawki 5–7 mmol K+/kg Hiperpotasemia może być spowodowana: kwasicą (wypieranie potasu z komórek przez H+), hemolizą, martwicą mięśni poprzecznie prążkowanych, niewydolnością kory nadnerczy, niewydolnością nerek. Hiperpotasemia objawia się wymiotami, kolkami jelitowymi, niekiedy krwawą biegunką. Główne objawy dotyczą jednak układu sercowo-naczyniowego. W EKG manifestują się one: podwyższeniem załamka T, obniżeniem załamka R, zanikiem załamka P, obniżeniem odcinka ST i poszerzeniem zespołów QRS. W skrajnych przypadkach dochodzi do migotania komór. Przy stężeniach potasu powyżej 6,5 mmol/l w ramach postępowania leczniczego należy natychmiast wstrzymać jego podaż doustną i parenteralną, stosować dożylnie glukozę oraz doustnie lub doodbytniczo żywicę jonowymienną (np. sulfonian polistyrenu – Resonium A®) 1 g/kg w dawkach podzielonych. Żywicę przy podaży doustnej najlepiej jest rozpuścić w 70% sorbitolu w dawce 2 ml/kg a doodbytniczo w 20% sorbitolu w dawce 10 ml/kg Żywicę można stosować co 2 godz., pamiętać jednak należy, że jej podawanie niesie za sobą niebezpieczeństwo hipernatremii. Chory powinien być monitorowany kardiologicznie (stała kontrola EKG). Stężenia przekraczające 7 mmol/l, oprócz żywicy jonowymiennej, wymagają zastosowania dożylnie: 10% glukozy w dawce 5–10 ml/kg przez 30 min (ew. z dodatkiem insuliny 0,1–0,2 j./kg maks. 10 j.– konieczne monitorowanie glikemii); dwuwęglanu sodu w dawce 1–2 mmol/kg w ciągu 20–30 min (działa po około godzinie); 10% glukonianu wapnia w dawce 1 ml/kg w powolnej iniekcji pod kontrolą monitora kardiologicznego; albuterolu w nebulizacji: 40 kg mg. Niemożność trwałego obniżenia stężenia potasu jest wskazaniem do dializy. Równowaga kwasowo-zasadowa w ustroju utrzymywana jest na w miarę stałym poziomie (pH 7,35–7,45) przez niezwykle precyzyjne i zróżnicowane mechanizmy buforowe. Normy równowagi kwasowo-zasadowej w zależności od wieku zestawia tab. 8. Tab. 8. Normy równowagi kwasowo-zasadowej w różnych grupach wiekowych (według Albert Winters Acid-base equilibrium of blood in normal infants. Pediatrics 1966;37(5):728–732; Malan Evans A., Heesehde V. A comparative study of acid-base determination using the astrup micro-technique. S Afr Med J. 1965;10;39:575–577. Siggaard-Andersen O. The Acid-Base Status of the Blood. Scand J Clin Lab Invest 1967;15(70):1–134. Siggaard-Anderson O.: The Acid-Base Status of the Blood. Munksgaard, Copenhagen 1965) Wiek pH pCO2 BE HCO3- kPa mmHg mmol/l mmol/l Noworodki 7,26–7,48 3,24–8,00 24,3–60,0 -8,7 do +3,1 17,0–26,0 3.–6. 7,36–7,41 4,40–5,25 33,0–39,4 -1,0 do -4,6 20,3–23,5 6.–9. 7,37–7,43 3,85–4,73 28,9–35,5 -2,2 do -5,6 18,3–22,1 9.–12. 7,37–7,41 3,87–5,01 29,0–37,6 -2,4 do -5,0 18,3–22,5 12.–15. 7,36–7,44 4,07–4,97 30,5–37,3 -1,4 do -4,6 19,5–22,7 Dorośli 7,36–7,42 4,40–6,25 33,0–47,0 -3,5 do +2,5 21,0–27,0 Bardzo ważnym pojęciem związanym z równowagą kwasowo-zasadową jest tzw. pułapka lub luka anionowa (ang. anion gap). Jest to różnica między sumą stężeń sodu i potasu a sumą stężeń chloru i dwuwęglanów. Normalnie wartość ta wynosi około 12 mmol/l (8–16 mmol/l). Wartości wyższe niż 16 mmol/l wskazują na obecność w surowicy krwi innych anionów takich jak siarczanowe, fosforanowe, mleczanowe, salicylanowe, mrówczanowe, cytrynianowe, białczanowe, beta-hydroksymasłowe czy acetooctowe. Prawidłowe wartości pułapki anionowej przy towarzyszącej kwasicy spotkać można w przypadku kwasicy cewkowej lub znacznych stratach dwuwęglanów ze stolcami biegunkowymi. Czynnikiem decydującym o możliwości korzystania z tego pojęcia w różnicowaniu zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej jest rzetelność wyników laboratoryjnych. Biegunka jako najczęstsza przyczyna odwodnienia u niemowląt wpływa przede wszystkim na tzw. komponentę metaboliczną równowagi kwasowo-zasadowej. Najczęściej mamy do czynienia z utratą wodorowęglanów w stolcach biegunkowych oraz kwasicą związaną z katabolizmem spowodowanym niedożywieniem i np. gorączką. Znacznie rzadziej, przy towarzyszących biegunce intensywnych wymiotach, wystąpić może zasadowica metaboliczna. Mechanizm jej jest złożony i wynika, między innymi, z utraty kwaśnej treści żołądkowej. Zasadowicy towarzyszy zwykle hipokalemia wywołana utratą jonów potasowych z treścią żołądkową oraz przez nerki w przebiegu wtórnego hiperaldosteronizmu, a także paradoksalnie ciężka kwasica śródkomórkowa (wnikanie jonów wodorowych do komórek w miejsce jonów potasowych).... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej ...i wiele więcej! Sprawdź
Każdy rodzic bacznie obserwuje swoje dziecko, a gdy pojawią się takie objawy, jak gorączka, wymioty czy odwodnienie, odczuwa niepokój oraz chęć konsultacji z lekarzem. Nie zawsze wymioty czy gorączka są powodem do paniki, warto więc wiedzieć, kiedy udać się po pomoc do lekarza. Gorączka u dziecka Gorączka u dziecka nie zawsze musi być objawem poważnej choroby, może pojawić się na przykład pod wpływem nadmiernej aktywności fizycznej, ekspozycji na słońce, w wyniku emocji, czy też jako odczyn poszczepienny. Gorączka nigdy nie jest jedynym objawem choroby dziecka, dlatego tak ważne jest dokładne obserwowanie dziecka, gdy pojawi się u niego podwyższona temperatura. Warto wiedzieć, że u dzieci temperatura od 37,1 do 38,0 stopni Celsjusza traktowana jest jako stan podgorączkowy, a dopiero wskazania termometru powyżej 38,0 stopni Celsjusza nazywane są gorączką. Gorączka jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu przed chorobą, wytworzenie wyższej temperatury ciała obniża aktywność drobnoustrojów, które zaatakowały organizm, jednocześnie zaś zwiększa produkcję przeciwciał i efektywność białek odpornościowych w zwalczaniu infekcji. O ile więc pojawienie się gorączki świadczy o tym, że organizm podjął walkę z infekcją, o tyle utrzymująca się wysoka temperatura może stanowić zagrożenie dla układu nerwowego oraz układu krążenia. Długotrwała lub zbyt wysoka gorączka może wywołać drgawki, zaburzenia świadomości, a nawet śpiączkę lub udar cieplny. Gorączka u dziecka: przyczyny Gdy pojawia się gorączka u dziecka, przyczyny nie zawsze muszą być bardzo poważne. Wysoka temperatura ciała może pojawić się u dziecka po niedawnym szczepieniu, bądź też w okresie ząbkowania. Gorączka poszczepienna zwykle ustępuje samoistnie po dwóch – trzech dniach i nie jest groźna dla dziecka. Ząbkowaniu towarzyszy zazwyczaj stan podgorączkowy, jeśli temperatura wzrasta nadmiernie, wiąże się to z wystąpieniem infekcji w obrębie jamy ustnej. Najczęstsze przyczyny gorączki u dziecka, to: wirusowe i bakteryjne zakażenia układu oddechowego, zapalenie ucha środkowego, jelitówka, choroby zakaźne, zakażenie układu moczowego. Gorączka u dziecka: kiedy do lekarza? Co robić, gdy pojawi się gorączka u dziecka? Kiedy do lekarza? Podstawowa zasada: nie panikować i bacznie obserwować dziecko. Jeśli temperatura dziecka nie jest zbyt wysoka, należy pozwolić działać mechanizmom obronnym organizmu. Warto też ustalić, jakie inne objawy towarzyszą pojawieniu się podwyższonej temperatury – zaczerwienienie gardła, katar, kaszel, a może wysypka. Jeśli temperatura wzrośnie powyżej 38,5 stopnia Celsjusza, należy ją bezwzględnie obniżyć. Gdy jednak mimo naszych starań i podania leków gorączka nie spada, albo gdy towarzyszą jej drgawki, zaburzenia równowagi, sztywność karku czy też objawy odwodnienia – wówczas należy bezzwłocznie zwrócić się o pomoc do lekarza. Gorączka u dziecka: jak obniżyć temperaturę? Co zrobić, gdy pojawi się gorączka u dziecka? Jak obniżyć temperaturę? Zanim podamy leki przeciwgorączkowe, warto wypróbować naturalne metody obniżania temperatury. Pamiętajmy, by nie stosować leków na obniżenie temperatury w przypadku nieznacznie podwyższonej ciepłoty ciała. Gdy jednak temperatura u dziecka osiągnie 38,5 stopnia Celsjusza bądź więcej, jej obniżenie stanie się koniecznością. Można ochładzać ciało dziecka wodą, której temperatura będzie o 2-3 stopnie niższa od temperatury ciała dziecka. Prócz chłodnych kąpieli można też zastosować chłodne okłady, nie tylko na czoło, ale i na całe ciało. Ważne jest podawanie odpowiedniej ilości płynów, by nie dopuścić do odwodnienia. Szczególnie pomocne mogą być napary ziołowe, np. z lipy, czarnego bzu czy malin, które pomogą dziecku się wypocić. Jeśli jednak te naturalne sposoby nie przynoszą pożądanego efektu, konieczne jest podanie leków przeciwgorączkowych. Najwygodniej podawać je w formie syropu bądź czopków. Dzieciom poniżej 12. roku życia można podawać paracetamol – to lek, który można stosować już u noworodków. Od 4. miesiąca życia można zbijać gorączkę również ibuprofenem, który dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne. Dzieciom poniżej 12. roku życia absolutnie nie wolno podawać kwasu acetylosalicylowego (czyli np. aspiryny), z uwagi na niebezpieczeństwo wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Zobacz wideo Domowe sposoby na lepszą odporność Wymioty u dziecka: przyczyny Stosunkowo często pojawiają się wymioty u dziecka. Przyczyny tej nieprzyjemnej dolegliwości mogą być różne i zależne od wieku. U noworodków i niemowląt ''ulewanie się'' pokarmu tuż po karmieniu jest normalne. Okresowe wymioty też nie są niczym niepokojącym, dopiero ich częste pojawianie się powinno wzbudzić naszą czujność. Przyczyną może być wówczas refluks żołądkowo-przełykowy bądź ostre wirusowe zapalenie żołądka i jelit, rzadziej zwężenie odźwiernika, niedrożność jelit, bądź wgłobienie jelita. U starszych dzieci, prócz refluksu oraz wirusowego zapalenia żołądka i jelit, przyczyną wymiotów może być: zakażenie poza przewodem pokarmowym, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, nadciśnienie śródczaszkowe (np. po urazie), zaburzenia odżywiania, alergie pokarmowe czy też zatrucie pokarmowe. Wymioty u dziecka: kiedy do lekarza? Kiedy wybrać się do lekarza, gdy wystąpią wymioty u dziecka? Na pewno należy zasięgnąć porady lekarskiej wówczas, gdy u dziecka wystąpią też inne niepokojące objawy. Ponadto do lekarza należy zwrócić się, jeśli dziecko nie przyjmuje płynów, bądź jest odwodnione. Zaniepokoić nas również powinno, gdy dziecko wymiotuje zielonkawą treścią, lub też ma chlustające wymioty. Lekarz powinien bezwzględnie zbadać dziecko, jeśli wymiotom towarzyszą: ból głowy, zawroty głowy, silny ból brzucha. Niepokojące objawy u dzieci: kiedy do lekarza? Co jeszcze powinno nas zaniepokoić, jakie objawy u dzieci? Kiedy wybrać się do lekarza, by nie zbagatelizować stanu dziecka? Wiemy już, że do kontaktu z lekarzem powinno dojść w przypadku utrzymującej się wysokiej gorączki, zwłaszcza gdy towarzyszą jej dodatkowe objawy, jak również wówczas, gdy dziecko wymiotuje i jest przy tym odwodnione. Oto, jakie jeszcze niepokojące objawy warto skonsultować z lekarzem: trudności w oddychaniu, ospałość i obniżona aktywność, sztywność karku i światłowstręt, wysypka, szczególnie czerwone lub fioletowe wybroczyny, które nie znikają pod wpływem ucisku, brak apetytu, odwodnienie, bladość w połączeniu z sinymi ustami, stopami i dłońmi – jeśli kolor nie wraca mimo uspokojenia oddechu bądź ogrzania dziecka. Zobacz też: Infekcja wirusowa u dziecka - objawy i leczenie
Odwodnienie u dziecka to stan obniżenia poziomu wody i elektrolitów w organizmie. Odwodnienie organizmu u dziecka, szczególnie małego, może być niebezpieczne. Jak rozpoznać odwodnienie u dziecka, kiedy nie jest ono w stanie dokładnie powiedzieć, co mu dolega? Zobacz, przy jakich objawach należy udać się z dzieckiem do szybko dochodzi do odwodnienia u dziecka?Pamiętam szkolenie farmaceutyczne, na którym profesor uczulał nas, że niemowlę może się odwodnić w ciągu zaledwie kilku godzin. Przyczyną może być niedostateczna ilość podawanych płynów podczas gorączki, nasilone wymioty lub co mogą oznaczać częste wymioty u dziecka w artykule: Częste nudności i wymioty u dziecka − co mogą oznaczać? [Opinia lekarza]To nie wszystko! Szczególnej troski wymagają maluchy podczas upałów, bo tracą wodę na skutek wzmożonego pocenia. Odwodnienie jest śmiertelnie groźne dla najmłodszych, bo ich ciało ma szybki metabolizm i gwałtownie traci płyny. Im mniejsze dziecko, tym szybciej się odwadnia. Pamiętaj, żeby latem poić dziecko co godzinę, a w przypadku chorób przebiegających z wymiotami i biegunką, zachęcać do picia elektrolitów małymi łykami, co kilka minut. Jest to niezwykle ważne, bo od prawidłowego nawodnienia zależy praca układu krążenia, nerek, procesów trawiennych oraz utrzymanie sprawności umysłowej u dziecka. Jak rozpoznać odwodnienie u dziecka?Po czym poznać, że dziecko jest odwodnione? Zazwyczaj ruchliwy maluch staje się powolny i ospały. Pojawiają się u niego opadnięte powieki i wysuszone usta, a gdy jest jeszcze niemowlęciem, to również zapadniętym ciemiączkiem. Dlatego moja pierwsza wskazówka to: obserwuj twarz swojego malca! Jeśli ciału brakuje wody, to podobnie jak roślina, traci swoją świeżość i słabnie. Odwodnione dziecko będzie wyglądać na senne i pozbawione energii. Charakterystycznym objawem u niemowląt będzie skąpe moczenie pieluszek i płacz bez łez. Inne objawy odwodnienia u dziecka to wiotka i zimna skóra, szybki oddech oraz zaburzony rytm serca. Objawem odwodnienia u dziecka jest wydłużony czas powrotu włośniczkowego, który wskazuje na zaburzenia krążenia obwodowego. Czas powrotu włośniczkowego mierzy się uciskając opuszek palca dziecka. Pamiętaj, żeby badanie przeprowadzać w temperaturze pokojowej (20 − 25oC) i trzymać palec dziecka na wysokości jego serca. Ucisk palca stopniowo zwiększaj i puść natychmiast po zblednięciu opuszki. Uruchom stoper. W warunkach prawidłowych kolor opuszka palca powinien powrócić w czasie krótszym niż 2 odwodnienia u dzieciIstnieją trzy stopnie odwodnienia u dzieci. Przeanalizuj tabelkę, która Ci podpowie, jak poznać, że dziecko jest odwodnione. I STOPIEŃ Brak lub lekkie odwodnienieII STOPIEŃ Umiarkowane odwodnienieIII STOPIEŃ Ciężkie odwodnienieUbytek masy ciała u noworodków i niemowląt10%Ubytek masy ciała u dzieci starszych i dorosłych6%Stan ogólny dzieckaPrzytomne, spokojneOsłabione i ospałe lub odwrotnie - niespokojne i pobudzoneWiotkie, senne lub nieprzytomneIlość wydalanego moczuPrawidłowaZmniejszona, mocz ciemny (zagęszczony)Mała ilość lub brak moczuIlość łezObecneBrakBrakPowieki i gałki ocznePrawidłowo napięteZapadnięte i podkrążoneBardzo zapadnięteJama ustna i językWilgotneNieco sucheBardzo suchePragnienieNormalneWzmożone pragnienie, łapczywe picie płynówBrak zdolności do samodzielnego piciaFałd skóry*Rozprostowuje się szybkoRozprostowuje się powoliRozprostowuje się bardzo wolno. Skóra jest zimna.* W ocenie napięcia skóry należy ująć fałd skórny na bocznej stronie brzucha na poziomie pępka. W warunkach prawidłowych fałd prostuje się natychmiast po udać się do szpitala z odwodnionym dzieckiem?Pamiętaj, że pierwszym krokiem w zapobieganiu i leczeniu odwodnienia jest doustne podawanie elektrolitów, czyli rozpuszczonych soli mineralnych. Możesz je kupić w aptece w różnych wariantach smakowych, dzięki czemu dziecko będzie w mniejszym stopniu wyczuwać słony smak zaobserwujesz pierwsze objawy odwodnienia u dziecka, to skup się na nawadnianiu przez co najmniej 3 następne godziny. Jeżeli dziecko wymiotuje, podawaj napój dziecku niewielkimi łykami, co kilka minut, żeby nie prowokować wymiotów. Dokładnej oceny pediatrycznej wymagają dzieci, które mają więcej niż 8 obfitych stolców na dobę, nieustanne wymioty oraz towarzyszącą chorobę, np. cukrzycę lub niewydolność nerek. Jeśli pojawi się u Ciebie lub Twojego dziecka ciężkie odwodnienie (objawy III stopnia), koniecznie udaj się do szpitala. Pamiętaj, że w przypadku niemowląt i małych dzieci jest szczególnie ważne, żeby w porę zareagować.
odwodnienie u dziecka forum
